Toeleiding naar zorg voor asielzoekers in een crisissituatie

Structurele invulling in een crisissituatie

In de zomer van 2022 activeert het Kabinet de nationale crisisstructuur wegens de migratieopgave. Bij het migranten aanmeldcentrum in Ter Apel melden zich dagelijks honderden mensen. Om voor ieder van hen in ieder geval een tijdelijke slaapplek te vinden, verzoekt het Rijk aan de Veiligheidsregio’s om huisvesting. Als het knooppunt van veiligheid en zorg wordt GGD GHOR door het Nederland Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) gevraagd om in deze crisisfase capaciteit te leveren en mee te denken over de toeleiding naar zorg. GGD GHOR heeft op haar beurt Britt van Bruggen ingeschakeld om alle betrokken partijen in deze situatie te begeleiden.

“Door het activeren van de crisisstructuur raakte alles in een stroomversnelling. Er lag natuurlijk geen vastomlijnd protocol, aangezien deze situatie nieuw was. Vanuit bestuurlijke context werden bovendien allerlei afspraken gemaakt, waar vervolgens tactisch en operationeel op moest worden gehandeld. Het politieke speelveld waarin ieder een eigen mening en belangen had, vroeg om een scherpe aanhaking. Als voorzitter van het crisisoverleg kon ik vanuit de neutrale positie van GGD GHOR meedenken, de juiste kant op sturen en partijen begeleiden”.

‍Britt van Bruggen, strategisch adviseur bij Arlande

Continu schakelen

De betrokken Veiligheidsregio’s realiseerden opvangplekken voor asielzoekers onder drie voorwaarden: het Rijk zou vervoer, benodigd personeel en toeleiding naar zorg regelen en financieren. Het was daarbij essentieel dat reguliere zorgstructuren niet zouden worden aangesproken, gezien het huidige zorgklimaat in Nederland. De laatst genoemde voorwaarde had betrekking op de verantwoordelijkheden van Britt en betekende in praktische zin dat er voor iedere crisisnoodopvang medisch personeel geregeld moest worden.

In nauw contact met de hiervoor gecontracteerde zorgaanbieders, het NIPV, COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers) en de ministeries van Justitie en Veiligheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport stemde Britt voortdurend af welke signalen zowel regionaal als landelijk werden opgepikt. Gezamenlijk werd besloten bij wie de benodigde actie(s) werd(en) belegd. Ook werd meermaals een kamerbrief geschreven die tijdens migratiedebatten zijn besproken. Voortdurend werd gezocht naar een werkbare oplossing, die niet altijd even makkelijk te vinden was.

Resultaat

Namens GGD GHOR droeg Britt geen operationele taak, maar onderzocht zij doorlopend wat wél kon om dat vervolgens met de betrokken partijen te realiseren. De oorspronkelijke tijdelijke huisvesting in onder andere sporthallen duurde veel langer dan verwacht: van weken naar maanden. Daardoor ontstonden andere problemen en bleek ook meer zorg nodig dan van te voren gedacht. Vaccinaties, langdurige geriatrische zorg en psychosociale hulp waren van cruciaal belang voor de asielzoekers. Mede door de inzet van Britt zijn deze zorgvarianten toegevoegd aan het basis zorgpakket dat op de crisisnoodopvanglocaties werd geboden.

“Britt focuste zich op één van de voorwaarden die de Veiligheidsregio’s voor de opvang van asielzoekers aan het Rijk hebben gesteld: de toeleiding tot zorg. Gaandeweg werd zij ook voorzitter van het crisisoverleg, een rol die zij met bestuurlijke sensitiviteit heeft vervuld. Ze werkte nauw samen met de operationeel leider van het NIPV en beleidsmedewerkers van beide ministeries. Door de rol van Britt heeft niet iedere partij zich verschuild achter verantwoordelijkheden binnen het reguliere proces, maar werd samen gekeken naar wat wél de oplossing kon zijn. Er is opgave gericht gedacht en gewerkt in plaats van ‘van het kastje naar de muur’ te worden gestuurd”.

‍GGD GHOR ‍